Mælingar sýna, að stór hluti metans sem losnaði í suðurhluta Eystrasalts frá Nord Stream gasleiðslunni er enn í sjónum.
Nord Stream gasleiðsluna á botni Eystrasalts
Nord Stream gasleiðslan á botni Eystrasalts, austur af Bornholm, var sprengd í hryðjuverkaárás í lok september 2022. Ein mesta óeðlilega metanlosun allra tíma var staðreynd.
Áætla að 10-50 þúsund tonn af metani hafi orðið eftir í sjónum
Metangasið frá leiðslunum myndaði stórar loftbólur við yfirborð vatnsins og mælingar sýndu aukið magn metans í andrúmsloftinu. Mikill hluti metansins komst samt aldrei upp á yfirborðið og leystist þess í stað upp í sjónum. Vísindarannsókn hefur verið birt í Scientific Reports greinir frá þessu. Katarina Abrahamsson, prófessor í sjávarefnafræði við Háskólann í Gautaborg segir:
„Þökk sé heppilegum aðstæðum gátum við boðað til leiðangurs á lekasvæðið á innan við viku. Miðað við það sem við mældum, þá áætlum við að á milli 10.000 – 50.000 tonn af metani hafi verið eftir í sjónum í uppleystu formi.“
Gátu greint muninn á metani úr leiðslunum
Metanið var dreift yfir stór svæði og hefur verið leyst upp í vatninu þar sem bakteríur sjá um sumt. Jafnvel í venjulegum tilfellum kemur metan fyrir í vatninu, sem myndast við niðurbrot lífræns efnis í botnseti. Katarina Abrahamsson segir í erindi:
„Í rannsókn okkar hefur okkur tekist að greina metan sem kemur frá Nord Stream lekanum frá því sem finnst náttúrulega í hafinu, þökk sé þeirri staðreynd að metan frá gasleiðslunni hefur aðra ísótópasamsetningu en það sem seytlar upp úr botnseti. Það er styrkur rannsóknar okkar.“
Vatnið í sjónum er að jafnaði í mismunandi lögum vegna mismunandi hitastigs og seltu. Þrátt fyrir að metanið hafi lekið út úr gasleiðslunni í miklu magni og hraða gátu rannsakendur ekki bent á neina meiriháttar blöndun í vatnsmassanum. Magnið var því mjög mismunandi í vatninu. Rannsakendur hafa þá tilgátu, að metanið þynnst í stærri vatnsmassa síðar um haustið þegar sjórinn blandaðist aftur vegna lækkandi vatnshita.
Of snemmt að segja til um áhrifin á lífríkið í Eystrarsalti
Of snemmt er að segja til um, hvaða áhrif aukið magn af metangasi hefur á líffræðilegt líf í sunnanverðu Eystrasalti. Katarina Abrahamsson segir:
„Í leiðangrinum voru líka rannsakendur sem tóku svifsýni á viðkomandi svæði, greiningar á þeim eru ekki tilbúnar enn þá.“
Þremur mánuðum eftir fyrsta leiðangurinn var farið í endurheimsókn á svæðið og nýjar mælingar gerðar. Bráðabirgðaniðurstöður sýna að bakteríuvirkni hefur verið mikil þessa þrjá mánuði. Vísindamenn vita ekki enn hvernig plöntusvif og dýrasvif hafa orðið fyrir áhrifum af því.
